صندوق های سرمایه گذاری یکی از بهترین روشهای موجود برای سرمایه گذاری آن دسته از افرادی است که به دنبال کسب سود از داراییهای خود با کمترین ریسک ممکن هستند. اما موضوعی که وجود دارد این است که هر صندوق سرمایه گذاری باتوجهبه ویژگیهای منحصر به فردی که دارند، میتواند امکانات مختلفی را در اختیار سرمایه گذاران خود قرار دهد. به همین دلیل نیز افراد باید پیش از اقدام برای سرمایه گذاری در یکک صندوق خاص، با نوع صندوق و ویژگیهای آن آشنایی لازم را پیدا کنند. در همین راستا تصمیم داریم در این مقاله به معرفی انواع مختلف صندوق های سرمایه گذاری پرداخته و ویژگیهای هر یک از آنها را مورد بررسی قرار دهیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
۱- صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت (Income Fund) نوعی صندوق سرمایهگذاری است که هدف اصلی آن تأمین و پرداخت درآمد ثابت به سرمایهگذاران است. این نوع صندوق سعی میکند با سرمایهگذاری در داراییهایی که درآمد قابل پیشبینی و ثابت دارند، به سرمایهگذاران درآمد پایداری ارائه کند.
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت معمولاً در داراییهایی سرمایهگذاری میکند که دارای درآمد مستمر هستند، مانند اوراق تسهیلات بانکی، اوراق شهری، اوراق بدهی شرکتها، سهام با سود ثابت و مشاغل اجارهای مثل املاک تجاری و واحدهای مسکونی اجارهای. این صندوقها به سرمایهگذاران اجازه میدهند با سرمایهگذاری در آنها درآمد ثابت و منظمی را به دست آورند، که معمولاً به صورت ماهیانه یا سالیانه به سرمایهگذاران پرداخت میشود. با توجه به ویژگی درآمد ثابت، صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت عمدتا به سرمایهگذارانی که به دنبال درآمد منظم و پایدار هستند، جذاب است. این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم میکند تا به جای رویکرد رشد سرمایه، از درآمد تولید شده از سرمایهگذاری خود برای هزینههای روزمره یا سایر نیازهای مالی خود استفاده کنند.
۲- صندوق سرمایه گذاری سهامی
صندوق سرمایه گذاری سهامی (Stock funds) نوعی صندوق سرمایهگذاری است که سرمایهگذاری خود را به طور اصلی در بازار سهام و سهامهای شرکتها انجام میدهد. هدف اصلی این صندوقها، رشد سرمایه و افزایش ارزش سرمایه سرمایهگذاریها در طول زمان است.
صندوق سرمایهگذاری سهامی معمولاً با استفاده از سرمایههای جمعآوری شده از سرمایهگذاران، سهام شرکتهای مختلف را خریداری میکند. این سهام میتواند شامل سهام شرکتهای بزرگ و معروف باشد یا اینکه روی سهام شرکتهای کوچکتر و نوپا سرمایهگذاری کند. هدف اصلی این صندوقها بهرهمندی از رشد قیمت سهام، دریافت سود سهام و درآمد حاصل از سهام به صورت سود تقسیمی است.
مزیت اصلی صندوق سرمایهگذاری سهامی این است که به سرمایهگذاران خود این امکان را میدهد تا بدون نیاز به انجام تحلیل دقیق و بررسی شرکتها و بازار سهام، به صورت مستقیم در بازار سهام سرمایهگذاری کنند. صندوق سرمایهگذاری سهامی توسط یک تیم حرفهای مدیریت میشود که مسئولیت تحلیل شرکتها، انتخاب سهام و مدیریت پرتفوی سرمایهگذاری را بر عهده دارند. این امر به سرمایهگذاران این فرصت را میدهد تا از تجربه و تخصص تیم مدیریتی صندوق استفاده کرده و از تنوع سهامهای موجود در پرتفوی صندوق بهره ببرند.
۳- صندوق سرمایه گذاری مختلط
صندوق سرمایهگذاری مختلط (Mixed Fund) یک ابزار سرمایهگذاری مناسب برای سرمایهگذارانی است که به دنبال تنوع و تعادل در سبد سرمایه خود هستند. این نوع صندوق سرمایهگذاری در طیف وسیعی از داراییهای مالی و غیرمالی از جمله سهام، اوراق قرضه، اوراق تسهیلات بانکی، املاک و مستغلات، سپردههای بانکی و سایر ابزارهای مالی سرمایهگذاری میکند. یکی از مزایای اصلی صندوق سرمایهگذاری مختلط این است که به سرمایهگذاران خود این امکان را میدهد تا از تنوع در سبد سرمایه خود بهرهمند شوند. با توزیع سرمایه در داراییهای مختلف، خطر سرمایهگذاری کاهش یافته و امکان دستیابی به بازدهی بالا را در مقایسه با صندوقهای سرمایهگذاری تکدارایی فراهم میشود.
نکته قابل توجه این است که ترکیب سبد سرمایهگذاری باتوجه به شرایط بازار و تحلیلهای سرمایهگذاری قابل تغییر است. این امر به مدیران صندوق این امکان را میدهد تا با تنظیم نسبت سرمایهگذاری در داراییهای مختلف، بازدهی بیشتر و ریسک کمتری را داشته باشند. همچنین، صندوق سرمایهگذاری مختلط برای سرمایهگذارانی که به دنبال سرمایهگذاری بلندمدت هستند، مناسب است.
۴- صندوق سرمایه گذاری قابل معامله
صندوق سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) یک نوع صندوق سرمایهگذاری است که مانند سهام، در بازار سرمایه معامله میشود. ETF یک صندوق سرمایهگذاری است که سهام آن در بورس قابل خرید و فروش است، به همین دلیل به آن به عنوان «قابل معامله» اشاره میشود.
ETFها به طور معمول سعی میکنند عملکرد یک شاخص بورسی را تقلید کنند و به سرمایهگذاران امکان سرمایهگذاری در یک نمونه گسترده از شرکتها یا داراییها را میدهد. در این صندوقها، سرمایهگذاران میتوانند در هر زمانی که بازار باز است، سهام ETF را خریداری یا فروش کنند. نکته قابل توجه این است که قیمت ETFها در طول روز به صورت زنده تغییر میکند و مانند سهام، در بازار ثانویه خریداری یا فروخته میشوند. قابلیت نفوذ به بازارهای گسترده، تنوع در سبد سرمایهگذاری، نقدشوندگی بالا، کاهش هزینههای مدیریتی و شفافیت قیمتگذاری برخی از اصلیترین ویژگیهای این نوع صندوقها هستند.
۵- صندوق سرمایه گذاری تضمین اصل سرمایه
صندوق سرمایهگذاری تضمین اصل سرمایه (Capital Guaranteed Investment Fund) یک نوع صندوق سرمایهگذاری است که تضمین میکند سرمایه اصلی سرمایهگذار با یک بازدهی مشخص، حداقل تا مدت زمانی خاص حفظ شود. در این صندوقها، سرمایهگذاری در داراییهایی صورت میگیرد که ریسک آنها نسبتاً کمتر است و اغلب به دولتها یا نهادهای مالی قوی تعلق دارند. صندوق سرمایهگذاری تضمین اصل سرمایه به سرمایهگذاران خود این اطمینان را میدهد که حداقل مقدار سرمایهای که در صندوق سرمایهگذاری قرار دادهاند، حفظ میشود. در نتیجه در صورتی که عملکرد سرمایهگذاریها در صندوق منفی باشد، تضمین اصل سرمایه به معنای حداقل بازگشت سرمایه اصلی به سرمایهگذار است.
این نوع صندوق سرمایهگذاری برای سرمایهگذارانی که به دنبال حفظ سرمایه خود هستند و ریسک پذیری کمتری دارند مناسب است. با توجه به تضمین اصل سرمایه، سرمایهگذاران از خطر از دست دادن سرمایه اصل خود در صورت بروز خسارت یا عملکرد ضعیف سرمایهگذاری محافظت میشوند. اما به دلیل محدودیت در ریسک و بازدهی، صندوقهای سرمایهگذاری تضمین اصل سرمایه معمولاً بازدهی کمتری نسبت به صندوقهای دیگر دارند. لازم به ذکر است که شرایط و مقررات مربوط به صندوق سرمایهگذاری تضمین اصل سرمایه بسته به هر صندوق و شرکتی متفاوت است.
۶- صندوقهای مبتنی بر سکه طلا
صندوقهای مبتنی بر سکه طلا (Gold Coin Funds) یک نوع صندوق سرمایهگذاری هستند که به سرمایهگذاران امکان مشارکت در بازار طلا را میدهند. این صندوقها سکههای طلا را به عنوان داراییهای اصلی خود در نظر میگیرند و با استفاده از سرمایهگذاری در سکههای طلا، به سرمایهگذاران این امکان را میدهند تا از قیمت طلا و نرخ تغییرات آن سود کنند.
۷- صندوقهای شاخصی
صندوقهای سرمایهگذاری شاخص (Index Funds) نوعی صندوق سرمایهگذاری هستند که هدفشان تقلید از عملکرد یک شاخص مشخص در بازار سرمایه است. این صندوقها با توجه به ساختار خود، تلاش میکنند عملکرد یک شاخص سرمایهگذاری را تقلید کنند. به طور معمول، شاخصهای مورد استفاده در این صندوقها، شاخصهای معروفی مانند شاخص S&P 500، شاخص Dow Jones Industrial Average و شاخص Nasdaq Composite است. صندوقهای سرمایهگذاری شاخص معمولاً در بازار بورس قابل معامله هستند و مانند سهام قابل خرید و فروش است.
تنوع در سبد سرمایهگذاری، کاهش ریسک مربوط به سهام فردی، کاهش هزینههای مدیریتی و شفافیت قیمتگذاری برخی از اصلیترین مزیتهای صندوقهای سرمایه گذاری شاخصی است. با سرمایهگذاری در یک صندوق شاخص، سرمایهگذار میتواند به طور گستردهتر در بازار سرمایه شرکت کند و از تنوع داراییها بهرهمند شود.
۸- صندوق اهرمی
صندوق اهرمی (Leveraged Fund) یک نوع صندوق سرمایهگذاری است که با استفاده از اهرم مالی (Leverage) تلاش میکند بازدهی بالا را برای سرمایهگذاران خود به ارمغان آورد. اهرم مالی به معنای استفاده از بدهی یا سرمایهگذاری در داراییهای مالی با هدف افزایش بازدهی سرمایهگذاری است. صندوقهای اهرمی از بدهی استفاده میکنند. این بدهی میتواند به صورت وامها یا ابزارهای دیگری ایجاد میشود که به صندوق اجازه میدهد سرمایه را بیشتر کرده و در داراییهای مالی مختلف سرمایهگذاری کند. از این رو، صندوقهای اهرمی معمولاً بازدهی بیشتری نسبت به سرمایهگذاری مستقیم در داراییهای مالی مرتبط دارند. با این حال، صندوقهای اهرمی همراه با ریسک است. هرچند که بازدهی صندوق اهرمی میتواند در صورت موفقیت میتواند بسیار بالا باشد، اما در صورت عدم موفقیت، ممکن است به سرمایه گذاران خسارت قابل توجهی را تحمیل کنند.
۹- صندوقهای بازارگردانی
صندوقهای بازارگردانی (Market Neutral Funds) نوعی صندوق سرمایهگذاری هستند که به منظور ایجاد تعادل بین خرید و فروش داراییها در بازار سرمایه تشکیل میشوند. هدف اصلی این صندوقها کسب سود بدون وابستگی به تغییرات کلی بازار است. بدین ترتیب، صندوقهای بازارگردانی به سرمایهگذاران این امکان را میدهند تا بتوانند در هر شرایطی، از موقعیتهای متفاوت در بازار کسب سود کنند. صندوقهای بازارگردانی با استفاده از استراتژیهای متنوعی مانند خرید و فروش همزمان داراییها (Pairs Trading)، استراتژیهای آربیتراژ (Arbitrage) و استفاده از مشتقات مالی، از نوسانات قیمت داراییها استفاده میکنند. در واقع با مدیریت دقیق ریسک و استفاده از تحلیلهای عمیق درباره داراییها، صندوقهای بازارگردانی به دنبال ایجاد بازدهی پایدار و مستقل از تغییرات بازار هستند.
کاهش ریسک سیستماتیک (Systematic Risk)، حفظ تعادل در برابر نوسانات بازار، دسترسی به تنوع داراییها و افزایش کنترل سرمایهگذاری برخی از اصلیترین مزیتهای صندوقهای بازارگردانی است. این صندوقها با ایجاد تعادل بین خرید و فروش داراییها، این امکان را برای سرمایهگذاران خود فراهم میکنند تا بتوانند حتی در شرایط نامطلوب بازار، عملکرد مثبتی را داشته باشند.
۱۰- صندوقهای تامین مالی
صندوقهای تامین مالی (Hedge Funds) نوعی صندوق سرمایهگذاری هستند که به صورت خصوصی توسط شرکتها یا مدیران سرمایهگذاری تشکیل میشوند. هدف اصلی صندوقهای تامین مالی دستیابی به بازدهی بالا در مقایسه با بازارهای عمومی است. این صندوقها از استراتژیهای پیچیده و متنوعی استفاده میکنند تا بتواند سود بیشتری را نسبت به سایر صندوقها و بازارهای سنتی به دست آورند. صندوقهای تامین مالی عموماً به صورت خصوصی تعامل میکنند و اغلب به دنبال مدیریت سرمایه با ریسک بالا و کسب بازدهی مناسب هستند و در همین راستا از استراتژیهای مشخصی مثل معاملات ارزشیابی، معاملات راهاندازی، معاملات آربیتراژ و معاملات بازده ثابت برای مدیریت صندوق خود استفاده میکنند.
صندوقهای تامین مالی از انعطافپذیری در سرمایهگذاری، دسترسی به استراتژیهای پیچیده و متنوع، امکان استفاده از اهرم مالی برای افزایش سرمایهگذاری و جذب سرمایهگذاران با تجربه برخوردار هستند. با این حال، صندوقهای تامین مالی همواره با ریسکهای بالایی از جمله ریسکهای بازار، ریسک مدیریتی و ریسک نامطلوب نیز مواجه میشوند.